Zespół jelita drażliwego – co jeść?
Zespół jelita drażliwego (w skrócie IBS) to jedna z najczęściej występujących chorób układu pokarmowego. Powoduje ona szereg nieprzyjemnych dolegliwości jelitowych, które utrudniają codzienne funkcjonowanie. Dowiedz się, po czym rozpoznać zespół jelita drażliwego i jak łagodzić jego przykre objawy.
Zespół jelita drażliwego – czym jest
Zespół jelita drażliwego (IBS – Irritable Bowel Syndrome) to przewlekła choroba przewodu pokarmowego. Charakteryzuje się ona zaburzeniami pracy jelit, które wywołują szereg nieprzyjemnych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, np. silny ból brzucha, wzdęcia, problemy z wypróżnianiem. Jest to spowodowane tym, że osoby z IBS mają wyjątkowo wrażliwe jelita, przez co spożywanie niektórych pokarmów wywołuje ich silne i uciążliwe skurcze.
Objawy zespołu jelita drażliwego
Do najczęstszych objawów spowodowanych przez zespół jelita drażliwego należą:
- silne bóle brzucha (nasilają się po posiłku; najczęściej w podbrzuszu),
- wzdęcia,
- problemy z wypróżnianiem,
- biegunki naprzemienne z zaparciami,
- senność i ciągłe uczucie zmęczenia,
- bóle głowy,
- bóle pleców,
- odbijanie, zgaga, nudności, wymioty,
- zmiana konsystencji stolca,
- szybkie uczucie sytości w trakcie jedzenia,
- nieprzyjemny smak w ustach.
Przyczyny zespołu jelita drażliwego
Nie znamy jeszcze jednoznacznych przyczyn zespołu jelita drażliwego, nie ma też badań, które mogą potwierdzić lub wykluczyć tę chorobę. Coraz częściej jednak mówi się, że wpływ na rozwój IBS mogą mieć czynniki psychospołeczne. Wniosek taki wynika z tego, że bardzo często nasilenie objawów towarzyszy depresji oraz osobom, które nie potrafią radzić sobie ze stresem.
Co jeszcze może przyczynić się do powstania zespołu jelita drażliwego w naszym organizmie?
- niewłaściwa dieta bogata w produkty zawierające FODMAP
- zaburzenia mikroflory jelitowej
- przemijające lub przewlekłe stany zapalne lub infekcje żołądkowo-jelitowe.
Zespół jelita drażliwego – co można jeść
Owoce: ananasy, winogrona, banany, cytryny, grejpfruty, kiwi, jagody, maliny, mandarynki, marakuja, melon, pomarańcze, truskawki, porzeczki,
Warzywa: fasolka szparagowa. bataty, bakłażan, bataty, cukinia, dynia, kapusta, kabaczek, kapusta pekińska, sałata masłowa, kukurydza, papryka, marchew, ogórek, pietruszka, pomidor, seler, szpinak, szczypiorek, ziemniaki,
Mleko i przetwory mleczne (bez laktozy): feta, mozzarella, brie, camembert, cheddar, masło, mleko migdałowe, mleko kokosowe, mleko ryżowe, parmezan, ser szwajcarski,
Białko: chude mięso i ryby, jajka, tofu,
Produkty zbożowe bezglutenowe: chleb orkiszowy na zakwasie, komosa ryżowa, kasza gryczana, makaron bezglutenowy, mąka owsiana, mąka kukurydziana, pieczywo bezglutenowe, płatki kukurydziane, płatki owsiane, płatki ryżowe, proso, ryż,
Orzechy i nasiona (w umiarkowanych ilościach): orzechy włoskie, migdały, nasiona sezamu, nasiona słonecznika, orzechy makadamia, orzechy pekan, orzechy piniowe, orzeszki ziemne, pestki dyni.
Zespół jelita drażliwego – czego unikać
Produkty niezalecane w diecie FODMAP to:
Owoce: brzoskwinie, gruszki, jabłka, mango, morele, arbuzy, nektarynki, śliwki, wiśnie oraz owoce suszone i owoce z puszki,
Warzywa: brokuły, kalafior, brukselka, karczochy, buraki ćwikłowe, cebula, czosnek, groszek zielony, kapusta, koper włoski, por, szparagi, grzyby,
Mleko i przetwory mleczne: jogurty, kwaśna śmietana, twaróg, lody, serek mascarpone, maślanka, mleko kozie, mleko krowie, mleko owcze, mleko sojowe, mleko skondensowane,
Produkty zbożowe: wyroby na bazie pszenicy, jęczmienia lub żyta, np. pieczywo pszenne, słodkie płatki śniadaniowe pszenne;
Orzechy i nasiona roślin strączkowych: ciecierzyca, czerwona fasola, orzechy nerkowca, pistacje, soczewica, soja;
Leczenie zespołu jelita drażliwego
W zespole jelita drażliwego podstawowym elementem terapii jest odpowiednia dieta, która oznacza ograniczenie spożycia produktów bogatych w FODMAP. W skrócie – dieta w zespole jelita drażliwego składa się z produktów, które nam nie szkodzą. Personalizacja diety i wyeliminowanie poszczególnych produktów złagodzi objawy, przyniesie ulgę i poprawi komfort życia. Jak zatem powinna wyglądać dieta w zespole jelita drażliwego?
Dieta FODMAP
Dieta LOW FODMAP (o niskiej zawartości FODMAP) to dieta, która polega na wykluczeniu z jadłospisu łatwo fermentujących węglowodanów, do których zaliczamy: fruktozę (owoce), laktozę (produkty mleczne), fruktany (zboża), galaktany (rośliny strączkowe) i poliole (substancje słodzące).
Dieta w zespole jelita drażliwego – podstawowe założenia diety FODMAP
- W zespole jelita drażliwego podstawą jest odpowiednio zbilansowana dieta, która wyklucza produkty bogate w FODMAP.
- Zadbaj o to, aby w każdym posiłku znalazły się delikatne warzywa i owoce bogate w błonnik rozpuszczalny, ponieważ wspomagają pracę jelit.
- Unikaj produktów, które powodują wzdymanie, np. kapusta, fasola, cebula, kalafior, brokuły, kukurydza.
- Staraj się unikać smażonych i tłustych potraw na rzecz lekkich i gotowanych oraz duszonych posiłków.
- Wyklucz z diety słodycze oraz wszelkie wyroby cukiernicze. Dzięki temu zadbasz o prawidłową pracę układu pokarmowego oraz korzystanie wpłyniesz na całą florę jelitową.
- Ogranicz spożywanie produktów z laktozą. Tradycyjne produkty mleczne możesz zastąpić ich odpowiednikami bez laktozy.
Ogranicz spożywanie kawy i herbaty, ponieważ zwiększają kurczliwość mięśni jelita cienkiego. - Całkowicie zrezygnuj z alkoholu oraz wszelkich używek.
- Zadbaj o odpowiednie nawodnienie organizmu. Należy pamiętać o tym, żeby każdego dnia spożywać minimum 1.5 litra wody. Zaleca się wykluczenie słodzonych i kolorowych napojów, ponieważ badania wykazują, że powodują one nasilenie objawów.
- Posiłki spożywaj regularnie i nigdy nie jedz „na zapas”. Lepiej zjeść mniejszą porcję niż się przejeść. Zaleca się spożywanie 5 posiłków dziennie o niewielkiej objętości.
Dieta w zespole jelita drażliwego – dieta FODMAP przykładowy jadłospis
I DZIEŃ
Śniadanie: jaglanka na mleku migdałowym z borówkami, truskawkami bananami i włoskimi orzechami.
II śniadanie: sałatka z kurczakiem, fetą, cukinią i prażonym słonecznikiem.
Obiad: grillowany łosoś z komosą ryżową.
Podwieczorek: smoothie na bazie jogurtu laktozy z bananami, kiwi i jarmużem.
Kolacja: zupa krem z batatów z pomidorkami cherry i pestkami dyni.
II DZIEŃ
Śniadanie: owsianka na mleku ryżowym z jagodami, bananami i migdałami.
II śniadanie: tofucznica z pomidorami i chlebkiem gryczanym.
Obiad: spaghetti z cukinii z piersią z kurczaka
Podwieczorek: bezglutenowa pizza
Kolacja: omlet jajeczno-szpinakowy z fetą i pomidorkami cherry.
III DZIEŃ
Śniadanie: wafle ryżowe z chudą szynką, chudy twaróg z rzodkiewką.
II śniadanie: shake z siemieniem lnianym, jagodami, porzeczkami i cytryną.
Obiad: pieczony filet z dorsza, kasza gryczana, sałatka z pomidorów, ogórka, cukinii i cytrynowego dressingu.
Podwieczorek: ryżanka z borówkami i malinami.Kolacja: tosty z chleba gryczanego z chudą szynką, pomidorami, kapustą pekińską i mozzarellą.
