Stres oksydacyjny
Stres oksydacyjny to brak równowagi między wolnymi rodnikami a przeciwutleniaczami. Nadmiar przeciwutleniaczy w organizmie jest przyczyną rozwoju wielu chorób cywilizacyjnych, a w tym między innymi raka. Chcąc ochronić się przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, należy dostarczać organizmowi odpowiednią ilość przeciwutleniaczy. Dowiedz się, czym jest stres oksydacyjny, jakie są jego przyczyny i jak mu zapobiec.
Czym jest stres oksydacyjny
Stres oksydacyjny to stan, w którym dochodzi do zaburzenia równowagi pomiędzy utleniaczami (wolnymi rodnikami) a przeciwutleniaczami (antyoksydantami). Kiedy w organizmie zgromadzi się zbyt dużo wolnych rodników, dochodzi wtenczas do sytuacji, w której utleniacze atakują zdrowe komórki, uszkadzają komórki, tkanki i narządy, powodując stany zapalne, czym prowadzą do rozwoju wielu chorób. Stres oksydacyjny jest częstym problemem, z którym boryka się obecnie wiele osób. Istotną przyczyną stresu oksydacyjnego są nadmierny stres, niezdrowy styl życia i zła dieta.
Jak powstaje stres oksydacyjny
Twoje ciało wytwarza wolne rodniki podczas każdego oddechu, kiedy to organizm przetwarza dostarczany tlen na energię. Mają one wolne elektrony, które dążą do tego, aby połączyć się z jakimkolwiek innym elektronem. W ten sposób następuje rozpad i uszkodzenie komórek, z których wolne rodniki „pobrały” elektron. To z kolei prowadzi do uszkodzenia komórek niezbędnych dla prawidłowej pracy naszego organizmu. Aby temu zapobiec, w naszym organizmie powinna znajdować się odpowiednia ilość przeciwutleniaczy, czyli antyoksydantów, które odpowiedzialne są za przeciwdziałanie szkodliwym działaniom wolnych rodników. Antyoksydanty oddają wolnym rodnikom swoje wolne elektrony, chroniąc w ten sposób inne komórki przed szkodliwym działaniem oksydantów. Przeciwutleniacze pozyskiwane są przede wszystkim z pożywienia, ale organizm produkuje także własny przeciwutleniacz (znany jako glutation). Kiedy jednak nastąpi zaburzenie równowagi pomiędzy oksydantami a przeciwutleniaczami, dochodzi do sytuacji, w której nasz organizm jest w stresie oksydacyjnym.
Przyczyny stresu oksydacyjnego
Stres oksydacyjny najczęściej rozwija się na skutek czynników zewnętrznych. Co zatem może powodować stres oksydacyjny?
Stres oksydacyjny – przyczyny
- niezdrowy styl życia i zła dieta bogata w wysoko przetworzoną żywność i nasycone kwasy tłuszczowe, cukry proste oraz związki chemiczne;
- palenie papierosów i nadużywanie alkoholu;
- zbyt mało snu oraz długotrwały stres;
- brak regularnego wysiłku fizycznego;
- zbyt intensywny wysiłek fizyczny;
- zbyt intensywne opalanie;
- zanieczyszczenia powietrza
- przyjmowanie niektórych leków – antydepresyjnych lub antykoncepcyjnych
- wiek – wraz z wiekiem mechanizmy obronne organizmu słabną.
Jakie są objawy stresu oksydacyjnego
Objawy nie są jednoznaczne i bardzo często mogą być mylone z innymi chorobami. Co powinno szczególnie zwrócić naszą uwagę?
- osłabienie i senność,
- przewlekłe bóle głowy,
- bóle mięśni i stawów,
- problemy z trawieniem,
- wysypka,
- stany zapalne,
- częste infekcje,
- zaparcia.
Jakie są skutki stresu oksydacyjnego
Nadmiar wolnych rodników w organizmie bardzo wpływa na jego kondycję. Stres oksydacyjny prowadzi do uszkodzenia DNA komórek organizmu. W dłuższej perspektywie powstałe uszkodzenia będą powodować szybsze starzenie się skóry, obniżoną odporność oraz zwiększone ryzyko rozwoju wielu poważnych chorób, takich jak: miażdżyca, choroby układu moczowego, choroby układu krwionośnego, udar mózgu czy choroba Parkinsona. Skutki stresu oksydacyjnego to również spadek odporności organizmu, który prowadzi do ogólnego pogorszenia stanu zdrowia i szybszego starzenia się.
Specjaliści coraz częściej zwracają uwagę na to, że wraz ze stresem oksydacyjnym wzrasta ryzyko obniżenia płodności. W przypadku mężczyzn nadmiar wolnych rodników może prowadzić do pogorszenia jakości nasienia, a nawet ich zniszczenia. Z kolei w przypadku kobiet powoduje rozregulowanie cyklu miesiączkowego.
Wolne rodniki, które przez długi czas będą w nadmiarze, mogą również przyczynić się do powstawania różnego rodzaju nowotworów. W kontekście stresu oksydacyjnego przywołuje się najczęściej czerniaka. Warto jednak pamiętać, że nowotwór ten jest ściśle związany nie tylko z działaniem wolnych rodników, ale także nadmierną ekspozycją na promieniowanie słoneczne.
Produkty bogate w przeciwutleniacze
- Witamina C: jagody, truskawki, żurawina, cytrusy, czerwona papryka, natka pietruszki;
- Witamina E: oleje roślinne, kiełki, szpinak, kapusta, orzechy laskowe, migdały;
- Beta-karoten: marchewka, dynia, brzoskwinie, morele, jarmuż;
- Likopen: arbuz, pomidory;
- Antocyjany: owoce leśne, czerwona fasola, czerwona kapusta, czerwona cebula
Stres oksydacyjny – leczenie
Logicznie rzecz biorąc, leczenie w pierwszej kolejności wiąże się z eliminacją szkodliwych czynników oraz doprowadzeniem do zwiększonej produkcji przeciwutleniaczy. Oznacza to, że nasza dieta powinna być bogata w karotenoidy, polifenole oraz witaminy A, C i E. Jeśli chodzi o leczenie stresu oksydacyjnego, należy również pamiętać o kilku rzeczach. Równowaga między pracą a życiem jest tak samo ważna, jak rozpoczęcie intensywnego treningu. Spróbuj znaleźć takie metody radzenia sobie ze stresem, które będą dla Ciebie najlepsze.
Profilaktyka stresu oksydacyjny
Nie trzeba wiele, aby uchronić się przed szkodliwym oddziaływaniem wolnych rodników.
7 sposobów, które skutecznie radzą sobie ze stresem oksydacyjnym
- Stosuj dietę bogatą w przeciwutleniacze, takie jak jagody, gorzka czekolada, szpinak i jarmuż.
- Zadbaj o wystarczającą ilość snu. Brak snu przyczynia się do stanów zapalnych, które prowadzą do rozwoju chorób płuc, chorób serca i cukrzycy.
- Ćwicz regularnie, aby poprawić krążenie krwi w całym ciele.
- Ogranicz spożycie przetworzonej żywności zawierającej tłuszcze trans i cukier, ponieważ są one głównymi czynnikami stresu oksydacyjnego.
- Ogranicz spożycie alkoholu, ponieważ może prowadzić do wzrostu stresu oksydacyjnego ze względu na jego zdolność do obniżania ciśnienia krwi i upośledzania zdolności wątroby do usuwania toksyn.
- Postaw na aktywność fizyczną każdego dnia.
- Unikaj nadmiernego opalania się, gdyż zwiększa ono ryzyko zachorowania na nowotwór skóry.
- Unikaj smażenia i wędzenia (szkodliwe węglowodory aromatyczne powstają w procesie wędzenia) oraz peklowanych mięs.
